Welkom op www.allesoverkaarten.nl

Leer hier hier alles over kaartspellen zoals poker, blackjack, bridge, en nog veel meer! Hier vind je een duidelijke uitleg en spelregels van al deze kaartspellen.

Verder veel kaartplezier!

Het kaartspel

Onder kaartspel wordt zowel het kaartmateriaal (meervoud: kaartspellen) als de activiteit (meervoud: kaartspelen) verstaan. Kaartspelen zijn spelen die gespeeld worden met een set (speel)kaarten (dit in tegenstelling tot de bordspelen). De kaartspelen worden wel onderverdeeld in spelen met een kaartspel bestaande uit 32, 52 of uit 54 kaarten. Sommige kaartspelen, zoals Kwartet zijn weliswaar speelbaar met een gewoon kaartspel, maar worden gebruikelijk met speciaal daarvoor ontworpen sets gespeeld.

Daarnaast zijn er kaartspelen afgeleid van bordspelen zoals De Kolonisten van Catan. Ook is aan het eind van de 20e eeuw een rage ontstaan op het gebied van verzamelkaarten zoals Magic en Pokémon, die als spel gespeeld kunnen worden. Voor deze kaartspelen worden niet de originele speelkaarten gebruikt, maar apart ontworpen kaarten, die alleen in vorm overeenkomen met originele speelkaarten.

 

Geschiedenis

De oudste sporen van het kaartspel in Europa dateren uit de periode 1370-1400, met één vroegere vermelding van kaarten in Italië in 1299. Een Catalaans document uit 1371 refereert er aan als ‘naipes’, wat thans nog het Spaanse woord is voor speelkaarten. Een monnik in Bazel beschrijft in 1377 een spel. De stad Florence in 1376 en de Duitse stad Regensburg in 1378 stellen een verbod op kaartspelen in. De oudste vermelding in de Lage Landen dateert uit 1379.

De eerste Europese speelkaarten werden met de hand gemaakt. Deze kaarten waren duur en exclusief. Met de uitvinding van de boekdrukkunst werd het mogelijk goedkoper en in grotere hoeveelheden te produceren, wat dan ook meer en meer gebeurde. Daarbij bestond een grote variëteit aan speelkaarten, aantallen en gebruikte symbolen.

In zijn algemeenheid zijn steeds vier verschillende groepen symbolen te onderscheiden, die verondersteld worden de vier standen te symboliseren.

• De bekers of harten symboliseren de geestelijke stand.
• De zwaarden, schoppen of pieken symboliseren de adel of militaire stand.
• De munten, cirkels, ruiten of koeken symboliseren de kooplieden.
• De polostokken, staven, eikels of klaveren de boeren.

De thans in West-Europa en de Verenigde Staten gehanteerde set kaarten is gebaseerd op het Franse spel zoals dat ca. 1480 werd vastgesteld. In het Franse standaard kaartspel zijn de eerder gebruikte ridders vervangen door vrouwen en wordt gebruikgemaakt van de vier tegenwoordig nog gebruikte gestyleerde symbolen ♠ ♥ ♦ ♣. Het spel zit nog steeds vol middeleeuwse symboliek. In Frankrijk staan de namen van de afgebeelde personen nog altijd op de kaarten vermeld, gedeeltelijk afgeleid van de zogenaamde Negen Besten, maar ook uit de afbeelding op Engelse kaarten valt iets af te leiden (Schoppenheer draagt een harp). Een korte (niet geheel onomstreden) uitleg van namen en symboliek:

BOEREN		VROUWEN		HEREN
	Lahire Gezel van Jeanne d’Arc		Judith Vastberadenheid		Charles Karel de Grote of Karel VII Franse Rijk
	Hector Held van de Trojaanse Oorlog of broer van Lancelot		Rachel Vroomheid		César Julius Caesar Romeinse Rijk
	Ogier (of Hogier) vazal van Karel de Grote		Pallas Pallas Athene Wijsheid		David Koning David Koninkrijk Israël
	Lancelot Ridder van de Ronde Tafel		Argine Dochter van Argos of anagram van regina Vruchtbaarheid		Alexandre Alexander de Grote Griekse Rijk

In de negentiende eeuw werd het gebruiksgemak van de speelkaarten vergroot door de koppen op de plaatjes dubbel uit te voeren, zodat deze niet op zijn kop kunnen staan. Verder werden de vermeldingen op de hoeken toegevoegd en de hoekpunten afgerond. In 1850 verschenen in Londen de eerste kaarten met bedrukte achterzijde. De joker is een Amerikaanse uitvinding uit 1865.

Tarot
De tarot- (of Tarocchi-)kaarten worden in Italië voor het eerst rond 1440 genoemd. Het oudst bekende tarotspel is 15e eeuwse “Visconti-Sforza” spel. Het “tarocchi di Mantegna” dateert uit 1470. Hieruit ontstond het Venetiaanse tarotspel met 78 kaarten, met de symbolen zwaarden, bekers, sterren en stokken (met 14 waarden per soort, + 22 losse kaarten).

Verschillende in omloop zijnde theorieën zijn daarom vermoedelijk onjuist. Een hiervan is de theorie dat de kaartspelen door zigeuners in Europa zijn geïntroduceerd. (Zigeuners arriveerden pas midden 15e eeuw in groten getale in Europa). Een ander is het misverstand dat het gewone kaartspel uit tarotkaarten is voortgekomen (plm 60 jaar tijdverschil, en mammelukse spellen lijken meer op gewone kaartspellen dan op tarotkaarten).

Tarotkaarten worden behalve als spel ook gebruikt voor het voorspellen van de toekomst. Dit gebruik heeft geen wetenschappelijke basis. Deze toepassing, samen met het gokaspect, heeft in het verleden aanleiding gegeven heeft tot kerkelijke verbodsbepalingen. Zo wordt in Gereformeerde kring het kaartspel nog wel betiteld als des duivels prentenboek.

 

Het materiaal

Het kaartspel (meervoud: kaartspellen) bestaat in het algemeen uit de volgende vier ‘kleuren’:

• Harten (♥)
• Ruiten (♦)
• Klaveren (♣)
• Schoppen (♠)

Iedere kleur bestaat uit de kaarten 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 en 10 en de ‘plaatjes’ of ‘honneurs’ Boer, Vrouw, Heer (of Koning) en Aas (A). In sommige kaartspellen worden ook nog een of meer jokers toegevoegd.

Er bestaan andere varianten, bijvoorbeeld in Frankrijk het tarotspel, (niet te verwarren met de voorspellingskaarten). Dit spel bevat een chevalier als extrahonneur plus 21 afzonderlijke troefkaarten. Ook in het alpengebied is er een eigen variant met ‘kleuren’ zoals Eichel en Laub.

Alternatief Materiaal
Tegen de stroom van de standaardisatie in worden jaarlijks een groot aantal alternatieve sets kaartspellen uitgegeven. Meest gebruikelijk zijn de reclamekaarten waarbij meestal uitsluitend de achterkant met reclame bedrukt wordt, maar soms ook de voorkant van een aantal kaarten wordt aangepast. In de regel zijn reclamekaarten goed speelbaar, omdat ze weinig tot niets afwijken van de gebruikelijke vormgeving en dus gemakkelijk te herkennen zijn. Dat is anders bij door kunstenaars ontworpen kaarten. Vertegenwoordigers van vrijwel iedere relevante stroming in de moderne kunst hebben speelkaarten ontworpen, vaak van verbluffende schoonheid. Hoewel de resultaten kenmerkend en indrukwekkend zijn, kan er moeilijk mee gespeeld worden. Veel van dergelijke kaarten zijn moeilijk herkenbaar. De betrokken kaartspellen worden dan ook in kleine oplagen gedrukt en zijn bedoeld als verzamelobject.

Een bijzondere categorie alternatief materiaal wordt gevormd door de grote diversiteit aan beschikbare pornografische kaarten. Ook hier moet de vraag gesteld worden of de kaarten werkelijk bedoeld zijn om er mee te spelen.

Hetzelfde geldt voor een meer recente Amerikaanse vondst. Tijdens de Operatie Iraqi Freedom in 2003 gebruikte het Amerikaanse leger speelkaarten om de namen en foto’s van de 55 meest gezochte Iraakse functionarissen onder de strijdkrachten te verspreiden. Zo was Tariq Aziz, de Iraakse vicepremier, schoppen 8.